Huidveroudering en huidkanker zijn de gevolgen van UV Stralen
Huidveroudering en huidkanker zijn de gevolgen van UV Stralen

Effecten van de zon


Als de zon schijnt dringen de UV stralen door in de huid en in de ogen.  Als gevolg hiervan kunnen korte termijn effecten optreden, enkele uren tot dagen na de blootstelling, en lange termijn effecten die pas na vele jaren van blootstelling merkbaar worden.

De mate waarin deze effecten optreden hangt samen met de gevoeligheid van huid en ogen, de intensiteit en spectrale verdeling van de UV-straling, de duur en periode van de blootstelling.


Korte termijn effecten van de zon

De korte termijn effecten kunnen zijn: bruining, verbranding door de zon, verdikking van de huid, mogelijk sneeuwblindheid en een remmende werking op het immuumsyteem.

De remmende werking op het immuumsysteem kan een virale virus verergeren waardoor bv een kootslip kan optreden.

Als je een zonverbranding hebt opgelopen dan is na een aantal uren de de huid rood en pijnlijk. Nog enkele dagen daarna kan de huid nog gevoelig zijn en vervolgens zal de huid gaan vervellen. Ben je heftig verbrand dan kan je zelfs blaren op de huid krijgen. 

Sneeuwblindheid betekent een pijnlijk brandering gevoelg in de ogen. Dit kan een aantal uren aanhouden. 


Lange termijn effecten

 

Op lange termijn leidt UV-blootstelling tot huidkanker en huidveroudering.

Uv-straling veroorzaakt meer dan 80 procent van de rimpels, pigmentvlekken en verminderde huidelasticiteit.

Dat stellen onderzoekers van onder andere het L'oreal Paris onderzoeks- en vernieuwingscentrum in het tijdschrift Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology. Ze bestudeerden de huid van 298 vrouwen tussen de 30 en 78 jaar. De helft van de vrouwen was zonaanbidder, de rest vermeed de zon zoveel mogelijk.



Huidkanker


Het aantal gevallen van huidkanker is de afgelopen decennia zeer sterk gestegen, meer dan voor andere vormen van kanker. Huidkanker is de meest voorkomende kanker in Nederland.

Er wordt geschat dat 20 tot 25% van de Nederlanders op een zeker moment huidkanker zal ontwikkelen.


Het goede nieuws is dat je veel kan doen om huidkanker te voorkomen.

Met name mensen met een lichte huid zijn extra kwetsbaar voor huidkanker. 


Meest voorkomende kanker mannen en vrouwen: huidkanker op 1



Wat is huidkanker?

Huidkanker ontstaat wanneer gewone huidcellen ontaarden in kwaadaardige cellen die ongeremd kunnen delen.



Ongeveer 9 op de 10 nonmelanoma huidkankers, en circa 6 op de 10 melanomen worden geacht te zijn veroorzaakt door overmatige blootstelling aan de zon. Met name verbranding verhoogt het risico. Het is de ultraviolette (UV) straling van de zon die de schade doet. Huidcellen die beschadigd zijn, lopen een groter risico om abnormaal en kankerachtig te worden.


Huidkanker wordt onderverdeeld in:

1) Melanoom (kwaadaardig melanoom). Dit type huidkanker ontstaat uit melanocyten.

2) Non-melanoom. Dit komt ongeveer 20 keer meer voor dan melanomen.

Dit wordt onderverdeeld in:

- Basaalcelcarcinoom (basalioom of BCC) - huidkanker die ontstaat uit basale cellen.
- Plaveiselcelcarcinoom (planocellulair carcinoom of PCC)
- huidkanker die ontstaat uit keratinocyten.
- Anderen - andere vormen van huidkanker zijn zeldzaam.


melanoom

Het melanoom is een huidkanker die uitgaat van de melanocyten van de huid, dat zijn de pigmentvormende cellen. Meestal ontstaat een melanoom op de plek waar vroeger al een moedervlek zat. Toch komt het ook wel eens voor dat een melanoom ontstaat in het oog of op een volstrekt gave huid.

Een melanoom groeit betrekkelijk snel en kan zich bovendien in een vrij vroeg stadium uitzaaien. De uitzaaiingen kunnen ontstaan in de huid rondom het melanoom, maar het kan ook dat dit gebeurt via de lymfeklieren in de buurt van de tumor of via het bloed naar de longen,de hersenen en de lever. Melanoom is de meest dodelijk vorm van huidkanker. 

De overleving van patiënten met melanoom is sterk afhankelijk van het stadium. Van de patiënten met melanoom stadium I is iedereen na 3 jaar nog in leven. Bij de patiënten met melanoom stadium IV is ruim 30% na 1 jaar en minder dan 20% na 3 jaar nog in leven. De overleving van melanoom is in de loop van de tijd iets verbeterd. (Bron: Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) 



Omdat het melanoom bestaat uit cellen die huidpigment kunnen produceren presenteren melanomen zich als donkere, moedervlek-achtige plekken die grillig uitgroeien. Soms is een melanoom echter wel eens geheel of gedeeltelijk pigmentloos. Melanomen kunnen vrij makkelijk uitzaaien. De kans hierop is vooral afhankelijk van de dikte van het melanoom.

Melanoom





Het basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Basaalcelcarcinoom groeit doorgaans traag en zaait (vrijwel) nooit uit.Het komt vooral (maar niet uitsluitend!) op de aan zonlicht blootgestelde huid voor. Jaarlijks wordt bij ongeveer 80.000 mensen in Nederland basaalcelcarcinoom vastgesteld. 

Het meest algemene type is het nodulair basaalcelcarcinoom. Klassiek voor dit type is het glazige weefsel met kenmerkende bloedvaatjes erin (teleangiectasiën).

nodulair groeiende basaalcelcarcinomen

foto’s: dit zijn voorbeelden van nodulair groeiende basaalcelcarcinomen. Het weefsel is glazig, mooi afgerond en afgrensbaar van de normale huid en in het weefsel zijn kleine bloedvaatjes zichtbaar.


Het basaalcelcarcinoom kan ook oppervlakkig van karakter zijn. Het kan dan sterk lijken op een eczeem- of schimmelplekje, maar het reageert dan niet op de daarvoor gebruikelijke behandeling.
Oppervlakkige basaalcelcarcinomen worden relatief vaker op de romp gezien en komen ook relatief vaker bij jonge mensen voor.


Foto's:voorbeelden van oppervlakkig groeiend basaalcelcarcinoom. Het basaalcelcarcinoom links is ook iets gepigmenteerd. Gepigmenteerde basaalcelcarcinomen zijn niet zeldzaam.



Plaveiselcelcarcinomen

Plaveiselcelcarcinomen komt vooral voor bij mensen die in hun leven langdurig aan de zon blootgesteld geweest zijn. Ze worden veelal aangetroffen op de kruin (bij kalende mannen), handruggen, in het gelaat, onderbenen en onderarmen. Het gaat meestal om niet-glazige tumortjes met korstvorming.



Foto's: plaveiselcarcinomen zijn niet zo glazig als basaalcelcarcinomen en hebben vaak een uitgesproken korst-vorming. Plaveiselcelcarcinomen aan de oren, neus en lip hebben een vergroot risico op uitzaaien.

Agressievere plaveiselcelcarcinomen maken echter soms geen korstjes aan. Plaveiselcelcarcinomen kúnnen uitzaaien. Het risico daarop is afhankelijk van de groeiwijze, de grootte en de plek op de huid waar het zit.


Lees ook dit artikel: hoe te beschermen tegen de zon.


Wil je meer weten over de verschillen tussen UV-A en UV-B stralen, klik dan hier.